Van het keukengereedschap dat ik zo’n beetje dagelijks gebruik, is de houten spatel wel mijn lievelingste. Ik had tot voor kort nog zo’n ouderwetse slanke, met een asymmetrische vorm, een schuin aflopende bovenrand met licht afgeronde hoeken, en gemaakt van relatief dun en licht hout, dat ook nog buigzaam was. Zo fijnzinnig eenvoudig worden ze niet meer gemaakt. Tegenwoordig zijn spatels van dikker hout, meestal symmetrisch en stug, met harde hoeken. Wat me er het meest aan stoort is hoe de steel dan midden onder de roervorm zit, in plaats van links of rechts uitgelijnd te zijn (afhankelijk van hoe je hem neerlegt of vasthoudt).
Moeilijk te omschrijven hoe die ouderwetse vorm dan precies is, maar als je de spatel horizontaal vasthoudt met de uitstulping omlaag, dan lijkt het wel een beetje op een vooruitstekende dakrand waar een regendruppel op het punt staat vanaf te vallen, omdat hij zich zo vol met water verzameld heeft dat hij niet meer kan blijven hangen. Zo’n vorm dus. Prachtig. En om daarmee dan dagelijks groente of rijst of wat dan ook mee om te roeren in pruttelende pannen, de consistentie van het eten dat je maakt te voelen in de weerstand die door het hout trekt: wat wil een mens nog meer!
En dan natuurlijk: het tussendoor afkloppen van de spatel op de panrand! Steeds maar weer, na elke roertour. Dát heeft mijn spatel natuurlijk de das omgedaan. Want hij is kapot, doormidden gebroken, ineens zomaar was het gedaan, na toch zeker 20 jaar gebruik.
Ja, je denkt: wat kan steeds zo’n zacht afklopje nou voor kwaad? Bovendien: alle stukjes ui, wortel, kool of wat dan ook, moeten toch echt van de spatel af en terug de pan in, bij hun gebroeders gevoegd voor het gezamenlijk verder meegaren met z’n allen. Dus men ontkomt niet aan afklopperij. Als je dan ook nog met wat ritmische patronen afklopt, krijg je een soort kookpercussie waarvan de omgeving denkt: daar is iemand lekker bezig.
Maar nee dus. Al die duizenden kleine, zachte afklopjes komen uiteindelijk op hetzelfde neer als één harde klap die volstaat om de spatel te breken. Daar moet ik toch even over nadenken, hoe duizenden kleine krachtuitoefeninkjes verdeeld over heel veel tijd hetzelfde effect hebben als één grote krachtuitoefening geconcentreerd in één moment.
Het doet me denken aan die bekende martelmethode – ik dacht een Japanse – waarbij een gevangene vastgebonden op een brits ligt en zijn hoofd niet kan bewegen, en hoe er dan uit een of ander dingetje boven hem elke zoveel seconden een druppel water wordt losgelaten, die dan op zijn voorhoofd valt. Nietwaar: één keer een druppel water op je voorhoofd is best uit te houden, maar als dat uren en dagen doorgaat wordt je letterlijk stapelgek.
Wat daar gedaan wordt is eigenlijk het verschil tussen in één keer een grote emmer water ongericht over je heen krijgen, en de kracht van die totale watermassa verdelen over duizenden druppeltjes die in de tijd verspreid heel gericht op één plek van je lichaam terechtkomen. Het is dezelfde hoevelheid water, en dezelfde hoeveelheid kracht, maar de verdeling van de watermassa en haar kracht in de tijd en de gerichtheid op één plek van het lichaam maken dat je niet meteen doorhebt welke verwoesting er op je uitgeoefend wordt.
En dat heb ik mijn spatel ook aangedaan. Met al die kleine afkloptikjes verdeeld over 20 jaar tijd. Martelmethoden berusten helaas op diepe inzichten in de geheimen van de menselijke natuur en natuurwetten. Inzichten waar dan pervers misbruik van wordt gemaakt. Maar is het onschuldige afkloppen van de spatel op de panrand nog met iets anders te vergelijken?
Misschien met de volle suikerpot. Leeg je die in één keer in je mond en slik je alles door, dan zul je behoorlijk ziek worden, omdat je de kracht van al die suiker in één keer ondergaat. Dat is teveel voor je lichaam om te verwerken. Maar verdeel je dezelfde inhoud van de suikerpot over één theelepeltje suiker per kopje koffie of thee, en zodoende over veel meer tijd, dan zal je lichaam niet meteen ziek worden. Omdat je lichaam die kleine beetjes wel steeds kan verwerken. Dat kost echter wel inspanning, en daar wordt je lichaam op de lange duur moe van, zodat je uiteindelijk net zo ziek kan worden als in één keer een hele suikerpot leegeten. Beetje kort door de bocht dit allemaal, maar je begrijpt misschien wat ik bedoel. Is ook wel bekend natuurlijk.
Hetzelfde met verkoolde stukjes brood uit de toaster, sigaretten roken, maar aan de andere (positieve) kant ook: mediteren, het bewust wekken van positieve gedachten, sporten, zingen, homeopatische medicijnen, geneeskrachtige kruiden. Allemaal dingen die, als je ze teveel ineens doet of neemt, slecht voor je gezondheid kunnen zijn, maar als je ze verdeelt over de tijd heilzaam werken.
Heel fijn, maar mijn spatel krijg ik er niet mee terug. En ik heb hem zelf kapot gemaakt, zonder het te willen of te beseffen. Alles slijt in de tijd. Als er geen verloop van tijd was, dus zeg: er is maar 1 moment waarin alles gedaan moet worden, dan zou alles ook meteen kapot zijn. Weer een beetje kort door de bocht. Zie het maar als recalcitrantie, als spijt en rouw om mijn spatel, waarmee ik zo graag nog 20 jaar had willen percussioneren op de keukenpannen.
5 gedachten over “Spatelpercussiespijt”
Na elke roertour afkloppen – dat is toch leuk leven.
Ondraaglijk is het bestaan Taco, als je kort door de bocht was gegaan
en één harde mep had gegeven op je pruttelpannetje, dan was je nu niet zo
gehecht aan je spatel.
Sterkte met het verlies
Haha, erg geestig Klaartje, en dank voor de steunbetuiging.
Neeltje en Klaartje doen een dansje
Noem mij, bevestig mijn bestaan
O spatel vol van aftikklopjes
uitgelijnd en vormgegeven
trouw van dienst, in samenvoegen
zo bedreven
noem mij noem mij, spreek mij aan
O noem mij bij mijn diepste naam.
Errug leuk en fruitig deze Maria-Min-Kaptein-tango!
I would have loved to attach a photo of my two brand new spatulas, which look just like drops to me (but nothing like the photo of yours); complete with holes if that is what you mean by “uitsparingen”. True the pointy side might still be a bit pointy but I am sure you could bang that into shape within no time at all. Mine has lasted the full 20+ years and don’t seem to be on the point of collapse soon, but then: I am not a musician (sad face). I just instantly went out to purchase them after reading of your loss! For you never know, I too tend to cook with verve, if probably arhythmically. This could grate in other ways. Times are fast a-changing and to go without my favourite spatula…. might mean the end of my verve.
From the aforementioned non-photo you could have picked one for me to gift you and given us an excuse to finally have that coffee. Sadly (more tears) I am technologically unable to stick a photo into this reaction. Hmm…there might be other ways; for I am not worth a pinch of salt if I cannot be resourceful even in times of mourning.