“Het herderinnetje gaat blij over de wei met een lammetje aan haar zij”. Deze zin moet je niet door Haagse Harry laten uitspreken, want het is nog gladder dan ijzel met die glijdende ‘ij-s’. Je moet die zin helemaal niet uitspreken trouwens, want het is maar een koddige vertaling van de eerste zin van het gedicht “La Pastorella” van Carlo Goldoni (1707-1793), u weet wel: de Italiaanse toneelschrijver en dichter die we allemaal zo goed (als helemaal niet meer) kennen.
“La Pastorella” is het 2e stuk van het concert “Heart-Sun-Soul-songs” (na “Vipp lustigt”, waar ik het een vorige keer over had) dat de zangeressen van het Morgana kamerkoor uitvoerden in juni 2015. Het gedicht staat in de traditie van de Pastorale, waarin het landelijke leven, dichtbij en met de natuur, verheerlijkt en geromantiseerd wordt. Het gaat over een jonge herderin, oftewel een herderinnetje, die/dat blij met haar schapen door de weiden trekt en in vrijheid zingt. En als haar onschuldige liefde haar herder bevalt, zal zij voor altijd gelukkig zijn. Dat is de tekst. Inhoudelijk een niemendalletje misschien, maar precies wat Franz Schubert (1797- 1828) kon gebruiken als componist.
Hij heeft dit gedicht meerdere keren op muziek gezet: één keer als lied voor zangstem met pianobegeleiding (D.528, zie bijvoorbeeld deze fascinerend theatrale uitvoering van Cecilia Bartoli), en één keer voor mannenkoor en piano (D.513, zie bijvoorbeeld de uitvoering van het Suhar korua). En tjonge, wat klinkt dat prachtig, zo’n mannenkoor: echt geweldig! Maar dat kan je dus niet uitvoeren met een vrouwenkoor, tenzij je de rollen omdraait.
Gelukkig had het Morgana Kamerkoor al ervaring met ‘gender-reversed’ uitvoeringen van Schuberts muziek, zoals van het Ständchen D.920, én gelukkig bestond er al een bewerking van La Pastorella voor 3-stemmig vrouwenkoor en piano van Hans P. Keuning. Die heb ik dan deels nog uitgebreid met een 4e stem, de pianopartij een introotje gegeven, en het in een andere toonsoort gezet (A-groot), waarom weet ik niet meer. O wacht: misschien omdat Vipp lustigt in a mineur staat, en het daarna kwam.
We deden nog meer Schubert (want wat een heerlijke muziek altijd!) tijdens dit concert, maar dat komt later wellicht nog. Victor Lange weer aan de piano, en mijzelve dirigerende.
Nog één ding: dit type koorwerken van Schubert wordt meestal met eenzelfde ernst uitgevoerd als zijn inderdaad meer Weltschmerz-gevulde solo-liederen, terwijl ik echt de indruk heb dat ze ook humoristisch en lichtvoetig bedoeld zijn. Als gezelschapsliederen met een kwinkslag, tegen het cabareteske aan. Om porties levenslust en -vreugde in te brengen in de samenleving waar hij deel van uitmaakte. Want er mag ook plezier en lol zijn. Zoiets. Ik heb geprobeerd – net als bij het eerder genoemde Ständchen – om dat in mijn interpretatie van La Pastorella mee te nemen. Mocht je je afvragen waarom het allemaal zo uitbundig is. Het gaat over genieten van het leven. Ook al durf ik daar bijna niet meer mee aan te komen in deze tijd. Maar ja: dit was 2015: een heel andere wereld nog. “Cantando in liberta” (zingend in vrijheid) inderdaad.
Liedtekst en vertaling
| La pastorella al prato Contenta se ne va, Coll’ agnellino a lato Cantando in libertà. Se l’innocente amore Gradisce il suo pastore La bella pastorella Contenta ognor sarà. | Het herderinnetje op de weide blij aan het wandelen was, met het lammetje aan haar zijde Zingend in vrijheid. Als haar onschuldige liefde haar herder kan bekoren Zal het mooie herderinnetje voor altijd gelukkig zijn. |