Bij elke nieuwe Amerikaanse president is er een eerste openbaar bombardement dat in zijn naam uitgevoerd wordt en dat in kranten en overige media mag verschijnen als een bijna feestelijke markering van zijn regeerperiode. Presidentiële afplassing van het territorium dus, of neutraler geformuleerd: een voorproefje van het te verwachten beleid. Bommen werpen als het laten uitlekken van een troonrede, maar dan minder opbouwend bedoeld (excuus voor dit cynische understatement).
Bij Joe Biden – zijn naam doet me zo denken aan John Doe, de dummy-naam die in Amerika gebruikt wordt om iemand aan te duiden van wie de ware identiteit onbekend is of geheim moet blijven – vond dit inauguratie-bombardement plaats in Syrië, op vrijdag 26 februari 2021, dicht bij de grens met Irak. Het betrof een vergeldingsactie. Dat wordt, blijkbaar als rechtvaardiging, aan de koptekst toegevoegd.
Vergelding als rechtvaardiging van geweld dus. Wat daar niet aan klopt? Nou: dat het door de VS als exclusief voorrecht wordt gebruikt. Wanneer namelijk op zich niet heel fijne lieden uit het Midden-Oosten met hetzelfde vergeldingsargument dood en verderf zaaien, dan worden zij terroristen genoemd, terwijl Amerika zichzelf al vergeldend op de borst slaat met het predikaat “peace keeper of the world“.
Vergelding doet ook zo denken aan het ‘oog om oog’-principe, onderdeel van zowel de oud-testamentisch Joodse als de islamitische rechtspraak. Waarom hanteert een land dat zegt een christelijke identiteit te hebben het vergeldingsprincipe? Dat is een retorische vraag natuurlijk, want de Verenigde Staten zijn in geo-politiek opzicht het meest onchristelijke, ja zelfs meest antichristelijke land ter wereld, wat mij betreft dan 1). Er zit weinig naastenliefde in de puinhopen van Irak en Syrië, om maar 2 landen te noemen die de Judaskus van Amerika maar ternauwernood hebben overleefd 2).
Maar dit – o ironie – terzijde, want belangrijk nevendoel van de openbaarmaking van Bidens inauguratie-bombardement op Syrisch grondgebied is om Iran als vermeend ondersteuner van ‘milities’ (lees: terroristische groeperingen) in een kwaad daglicht te stellen. Ik kan vanzelfsprekend niet beoordelen of het waar of onwaar is dat Iran dit doet, maar we weten hoe het werkt met nieuws: wat geschreven staat wordt waar, ook al is het onwaar of op zijn minst niet aangetoond. Of ook al is de context waarin het waar is, maar waardoor het begrijpelijk zou kunnen worden, onbekend. Iets begrijpen is daarbij overigens niet hetzelfde als iets goedkeuren. Ondertussen kan Iran deze betrokkenheid ontkennen wat het wil: de suggestie dat het waar is wordt in het hierboven aangehaalde NOS-nieuwsbericht als feit in ons onderbewustzijn aangelegd, al in de eerste zin: “De VS heeft luchtaanvallen uitgevoerd op enkele aan Iran gelieerde milities in het oosten van Syrië.” Dat is nou eenmaal hoe framing, als onderdeel van propaganda, werkt. 3)
Gelukkig mag eindelijk ook eens in de openbaarheid klinken dat deze Amerikaanse vergeldingsactie niet strookt “met het internationaal recht”, zoals dagblad Trouw vermeldt in de editie van zaterdag 27 februari. De krant haalt ook nog Mary Ellen O’Connell aan, hoogleraar rechten aan de Amerikaanse universiteit van Notre Dame: “Het Handvest van de Verenigde Naties maakt het volstrekt duidelijk dat het gebruik van militair geweld op het grondgebied van een buitenlandse soevereine staat alléén wetmatig is in reactie op een militaire aanval door die staat. En met deze luchtaanval in Syrië wordt niet aan die eis voldaan”.
Nee, dat kan je wel zeggen. De Zwitserse historicus en vredesonderzoeker Daniele Ganser 4) zegt al jaren – daarbij ook steevast verwijzend naar hetzelfde handvest van de Verenigde Naties – dat alle Amerikaanse militaire interventies vanaf pakweg 1950 illegaal zijn, en dat als gevolg daarvan alle Amerikaanse presidenten, inclusief de in de publieke opinie destijds zo opgehemelde Barack Obama, als oorlogsmisdadiger gekenmerkt zouden kunnen worden. Joe Biden heeft zich nu met ‘zijn’ eerste bombardement in dat rijtje gevoegd. De opzettelijke maar ook willekeurige verwoestingen en slachtingen die in naam van wereldvrede zijn aangericht in met name het Midden-Oosten, werpen een schaduw van chaos, verdriet, verlies, en niet te vergeten verontwaardiging en haat over de hele wereld. De Verenigde Staten zijn daar direct en indirect verantwoordelijk voor.
Een voorbeeld van die willekeur is te zien in een documentaire 5) van de bekroonde Australische journalist John Pilger, waar we meteen aan het begin meekijken hoe (Bagdad, 2007) vanuit een Amerikaanse Apache gevechtshelicopter vanaf 1 kilometer afstand een groepje Iraakse burgers wordt doodgeschoten. “Light ‘m all up. Come on, fire!”, klinkt de stem van een bevelhebber op weer een ander plek, die de aarzelende piloot om de oren mept met een bevel. Natuurlijk is hier verontwaardiging en afkeuring over geweest, maar de wereld heeft niet gezegd: “tot hier en niet verder”, zoals wel (en ook al veel eerder) had gemoeten. En de Verenigde Staten gaan tot op de dag van vandaag door met illegale moordaanslagen en militaire interventies. Zoals die op de Iraanse generaal Qassem Soleimani (3 januari 2020) op Iraaks grondgebied. De Iraanse atoomgeleerde Mohsen Fakhrizadeh is dan weliswaar door de Mossad (Israëlische geheime dienst) geliquideerd (op 27 november 2020, en op Iraans grondgebied), maar met zwijgende instemming van Amerika.
Dit zijn maar een paar voorbeelden, maar als je alles bij elkaar zou nemen wat de VS gedaan heeft om aan de top van de wereldheerschappij te komen en te blijven, kan je van het puin en de lijken een buitenlandse berg maken waarbij de heuvel die Amerika volgens Amanda Gorman intern beklimt in het niet verzinkt.
Dus dan zou je als jonge, zwarte Amerikaanse dichteres toch even goed moeten nadenken of het wel zo verstandig is je medewerking te verlenen aan de inauguratie van een nieuwe president van zo’n land, ook al is het je eigen land. Dat is een beetje je ziel aan de duivel verkopen zou ik zeggen. En net als bij vergelijkbare duivel-deals uit oude verhalen, zul je rijkelijk beloond worden als je erop ingaat. Amanda Gormans naam en beeltenis zijn inmiddels wereldwijd bekend en gevestigd, haar toekomst als schrijfster verzekerd: alles wat ze nog zal publiceren zal best selling worden en in vele talen vertaald. Zij zal geen honger, armoede of ontheemding hoeven mee te maken.
Misschien had ze beter kunnen bedanken voor de twijfelachtige eer om als representant van zwart Amerika voor het oog van de wereld haar ongereptheid, jeugdig idealisme en talent te verbinden aan de personificatie van het land dat een groot deel van de wereld al meer dan een halve eeuw in chaos, vernietiging en ellende stort, en daar onverminderd mee doorgaat. Van de kant van het public relations team rondom het Witte Huis getuigt het ook van perversiteit, om onder het mom van zwarte inclusiviteit, diezelfde zwarte medemens te onteren door een prachtige, jonge representant ervan te incorporeren in het Amerikaanse wereldimperialisme, en haar daar indirect medeplichtig aan te maken.
Had Amanda Gorman de moed gehad om “nee: ik doe het niet” te zeggen, dan hadden wij hier in Nederland ook geen zwartwit-rel hoeven mee te maken over de vertaling van “The hill we climb”, en dan had Marieke Lucas Rijneveld niet met de witte vlag van de overgave te hoeven zwaaien om onder de belegering uit te komen van een door vertegenwoordigers van de zwarte gemeenschap afgedwongen politiek correct handelen.
Een Nederlandse vertaling van Amanda Gormans gedicht is overigens allang te vinden op internet: geschreven door een witte man nog wel (o jee!), puur uit enthousiasme en toewijding, zo lijkt het tenminste. Ik hoop niet dat hij zichzelf daarmee in gevaar brengt.
1. Dat de Verenigde Staten een grote rol spelen in de verwoesting van Syrië, is o.a. goed te volgen in de voordracht “Was in Syrien wirklich passiert“, van Daniele Ganser, te zien op Youtube.
2. Wat “christelijk” dan precies is of zou kunnen zijn, vraagt veel meer ruimte dan hier gepast is. Je zou er zomaar een dik boek over kunnen schrijven, en dat is vast ook allang gedaan. Ik kan hier alleen zeggen dat mijn opvatting van wat “christelijk” is zeer waarschijnlijk niet overeenkomt met gangbare opvattingen daarover.
3. Zie bijvoorbeeld deze voordracht van Daniele Ganser op Youtube: “Propaganda – Wie unsere Gedanken und Gefühle gelenkt werden”.
4. Zie bv. Daniele Ganser: “Illegale Kriege; Wie die NATO-Länder die UNO sabotieren. Eine Chronik von Kuba bis Syrien. Of op Youtube: Wat er werkelijk in Syrië aan de hand is.
5. John Pilger – “The War You Don’t See” (Youtube). Zet je schrap voor dat begin, want het is gruwelijk om te zien en te beseffen waarvan je getuige bent.
2 gedachten over “Inauguratie-bombardement en een zwart-witte vertaalrel”
“vind ik minder leuk”…. there is nothing to like about your description of the unchristian state of the world, of course (duh). But what if (not likely) Amanda said yes because she, too, laments the loss of humanity and for once does not represent Black lives nor sycophantically takes a stipend from the White hands, but continues to poet for poeting’s sake? Not to find a platform that will boost her egotistical career, nor out of survivor’s guilt but because saying no would have insulted the opportunity to sound one’s Individuality, she’s only 22 after all…..Pretty dreamer with a great dress sense, who clearly went to a good school.
Our Individuality is the only last remaining non-weapon in this global lethal jelly and deleterious cake throwing fight. We can sound our voice in a lullabye to our babies, or with a red stub in a voting booth: take your pick at the nobler choice, or no-choice, keep learning to find your voice. Not everything, dear boys, for you boys especially do get lost in your cowboys and indian’s game, is politics. Everything political, however, is clearly, a blow-up picture of our immature and dark and dingy ego-self.
Since when is Rijneveld a translator anyway? She was translated and then shared a prize because of the work done by another. A novel, by the way, that is only of any interest to those studying the nitty-gritty and fairly regional variations of Dutch culture. Clearly she is not interested in Black culture (whatever that may really be), and probably even less American (non-)culture and why should she be? She seems to have enough other on-trend issues on her plate.
Asking her to translate the inauguration poem astounds me. Why does it need translating over and above any DeepL version, for the words you don’t know? For the rest it’s not Auden, Shakespeare or even Walt Whitman. I say buy her book (https://www.amazon.com/You-Dont-Have-Everything-Themselves/dp/1523510994) if you dig her style. Support a young word-artist! She could be my daughter (-in law), give the kid a break. To ask her to even consider saying no is to forget what it’s like to be 22. To ask Marieke to translate the poem is to fake an interest in Biden and his upcoming leadership. Yawn: more of the same. Get out the rock cakes (really they’re quite good, a bit like speculaas).
It is refreshing that you can also disagree with what I write ;-), and important for me to experience some critical mirroring. Also good to know what other perspective(s) are triggered by ones own. Beside that: your reaction is really erudite, highly intelligent and often very funny (“this global lethal jelly and deleterious cake throwing fight.”.. haha!). Beside that you do have a point. Or more then one.
I can only say I tried to write this blogpost a bit from the point of view of say an Iraqi or Syrian child (presuming I’m capable of that) who lost his home and/or family in an American bombing attack (or due to machinations that can be traced back to American involvement), and to whom this whole presidential inauguration thing including black inclusion would mean not only nothing, but would feel as an insult to what happened to him or her: “Inauguration of a new president of this bombing nation? Word-artist? What do I care? I’ve got devastation, loss, hunger and homelessness on my mind”.
From this perspective, Amanda Gormans great dress sense and having clearly been to a good school, even her talent for poetry, will likely be seen only as privileged, Western, elitist, well to do, and all that is ‘black identity’ about her would totally vanish and become imperceptible because of these predicates. From that it would follow that discussions about if a white person is able to translate something a black person wrote, wouldn’t make any sense whatsoever. Because from this chosen perspective, there is only the colour ‘Western, privileged, elitist, well to do’. And that is what I wanted to point out, maybe enlarging or exaggerating it too much in my attempt to do so.
But thanks again for your extensive comment: as usual it is worth reading very much, and enriches and widens the perspective.