In Trouw van zaterdag 20 februari 2021 kwam ik een verkiezingscampagne-advertentie tegen van de VVD*. Vlot geprakte taal, foto van Rutte in markpak (inderdaad: hier staat niet “maatpak”) met dossiers onder de arm erbij; een beeld dat ons vertelt dat hij eigenlijk druk is met het bestrijden van corona en dit er even bij moet doen, maar daar ook niet te beroerd voor is. Gewoon ook een momentje onder de mensen, gepast afgemeten smile naar de camera, gelijke monnikken, dikke deur, pipo de clown etc., nou ja etcetera zonder Pippi Langkous dan, want die komt uit Zweden en daar gaan we geen voorbeeld aan nemen natuurlijk hoewel leuke serie ook. Biertje komt later wel weer. Maar proost alvast op de goeie afloop, als we “de eindstreep” gehaald hebben.
Want “Samen naar de eindstreep. En verder.” Dat is de kop boven deze advertentie. Schouders eronder jongens. Nog even volhouden. Met eindbaas Mark naar de eindstreep. En dan volgt na 4 alinea’s geoliede slagvaardigheid een opsomming van 3 punten waar de VVD voor staat. Nee, waarvan Mark Rutte zegt: “Dit is in het kort wat ik wil.”
En daarmee wordt het interessant. Want hoe verhoudt “iets dat ik wil” zich tot “samen“, “in gesprek gaan“, “luisteren naar elkaar“, waarin dit ‘willende-Rutte-ik’ tekstueel is ingebed? Is dat niet gewoon een enorme tegenspraak? Moet iemand die uitgaat van een samen niet eerder zoiets zeggen als: “Ik wil met jullie allemaal kijken naar wat wij samen willen”? Natuurlijk had dat gemoeten, als er echt van een samen sprake was.
Maar het gaat hier helemaal niet om het begrip “samen”. Het gaat om de massapsychologische werking die het woord “samen” inmiddels heeft gekregen. We worden al bijna een jaar lang gebrainwashed met leuzen waarin het woord “samen” als een mantra herhaald wordt: “samen tegen corona”, “alleen samen lossen we dit op”: we kennen de riedels. “Samen” is volledig samen gaan vallen met het begrip “overheidsbeleid”.
En zo heeft de VVD onder de vlag van het kabinet eigenlijk al min of meer een jaar lang campagne kunnen voeren met het woord “samen”. Elke aspirant-manipulator zou dromen van zo’n voorsprong. Je hoeft eigenlijk niks meer te doen als campagneteam. De hele bovenstaande advertentie zou kunnen volstaan met alleen de foto van Mark Rutte en het woord “Samen”. Welke tekst je er verder inzet: het maakt geen reet uit. Wie samen in zijn zak heeft (nee, dat is niet bedoeld als germanisme) heeft de verkiezingen eigenlijk al gewonnen. En dat weten de tekstschrijvers van deze advertentie heel goed: “Samen” is het eerste woord dat we lezen. Dat is bewust gedaan, om de correlatie die al sinds maart 2020 in ons onderbewustzijn in de week ligt wakker te roepen: “Samen = Overheid = VVD”.
Samengevat komt de VVD-campagne er dus op neer dat wij samen moeten gaan zorgen dat Mark Rutte kan doen wat hij wil. Nee: ik krijg de 2 uiteinden van deze samendwang niet aan elkaar geklikt. Ze blijven elkaar afstoten als 2 positieve of negatieve magneetpolen.
Avondklokken, mondkapjes, anderhalvemetersamenleving, vaccinatiedwang: allemaal heel erg, maar één monstrositeit ontsnapt tot nu toe aan alle aandacht, namelijk het kapen van het woord “samen”. “Samen” is gekaapt, en d.m.v. een propaganda-vaccinatie ontdaan van zijn mooie, vrijwillige, ideële en broederlijke betekeniscontext.
* Vanwege besmettingsgevaar plaats ik geen afbeelding van die bewuste campagne: beetje afstand houden is beter toch?